Thuật ngữ “gaslighting” bắt đầu được sử dụng từ những năm 1960 để miêu tả hành động lạm dụng nhận thức nạn nhân. Đây được xem là một trong những hành động bắt nguồn từ những chấn thương tâm lý. Hãy cùng Vietclass.vn tìm hiểu kỹ hơn về thao túng tâm lý nhé.
Trong tiếng Anh, nghĩa đen của từ “gaslighting” hay “gas-lighting” là “thắp sáng đèn ga”. Về mặt tâm lý học, từ này dùng để chỉ việc thao túng tâm lý trong một mối quan hệ. Lạm dụng sử dụng thông tin bị bóp méo, sai sự thật khiến nạn nhân lo lắng, bối rối. Rồi dẫn đến nghi ngờ suy nghĩ, giá trị, trí nhớ, óc phán đoán của mình. Dần dần, nạn nhân mất đi cảm nhận về thực tế.
Thuật ngữ này bắt nguồn từ vở kịch Gaslight (1938). Sau đó, nó được chuyển thể thành phim điện ảnh cùng tên vào năm 1944.
Thao túng tâm lý chủ yếu xuất hiện trong các mối quan hệ yêu đương và hôn nhân. Nhưng cũng không có gì quá lạ khi hiện tượng này xuất hiện trong các mối quan hệ mang tính kiểm soát hoặc có thể xuất hiện trong các thành viên trong gia đình.
Những cá nhân “độc hại” sử dụng mánh khóe này để áp quyền lên người khác. Nhằm thao túng bạn bè, người thân trong gia đình và đôi khi là cả đồng nghiệp của mình.
Gaslighting khiến cho chúng ta:
Khi đã nhận ra mình bị gaslighting, bạn cũng có thể tự giúp bản thân bằng cách mở rộng kiến thức và khả năng nhận thức của bản thân.
Tổng hợp và bổ sung: Lê Phạm Thục Oanh
Mình vẫn nhớ như in cái buổi sáng hôm đó. Hơn hai mươi năm sống…
Mình vốn sinh ra ở tỉnh lẻ, hồi nhỏ mỗi lần nhìn máy bay bay…
Hồi sinh viên, mình tự thấy mình cũng “ra dáng” lắm. Cao ráo, nói năng…
Mình hay tự nhủ: “Phải chăm chỉ làm, nghỉ ngơi tính sau.” Và mình làm…
Có một lần, mình làm bố mẹ thất vọng. Thật ra không chỉ một lần,…
Mình là kiểu người hồi nhỏ học giỏi nhưng nhát, lớn lên đi làm lại…